Thuiswerken is sinds de coronapandemie voor veel werknemers een standaard werkwijze geworden. Dit brengt echter nieuwe vragen en uitdagingen met zich mee op het gebied van arbeidsrecht. Wat zijn de plichten van de werkgever? Welke rechten hebben werknemers? En hoe zit het met thuiswerkvergoedingen, keuzemogelijkheden en controle? In dit artikel bespreken we de belangrijkste arbeidsrechtelijke implicaties van thuiswerken.
plichten van de werkgever
Werkgevers zijn verplicht om zorg te dragen voor een veilige en gezonde werkomgeving, ook wanneer werknemers thuiswerken. Dit betekent dat de werkgever verantwoordelijk is voor de ergonomische inrichting van de thuiswerkplek. De werkgever moet advies geven over een goede werkhouding en indien nodig hulpmiddelen verschaffen, zoals een verstelbare stoel, monitorstandaard of toetsenbord. Daarnaast dient de werkgever duidelijke afspraken te maken over werktijden om overbelasting te voorkomen.
De Arbowetgeving geldt in principe ook voor thuiswerk, dus de werkgever moet toezicht houden op de arbeidsomstandigheden en ervoor zorgen dat de werknemer zich houdt aan de Arbeidstijdenwet.
Rechten van de werknemer
Zoals bovenstaand staat vermeld hebben werknemers recht op een veilige thuiswerkplek en kunnen van hun werkgever eisen dat deze de nodige voorzieningen biedt. Daarnaast hebben zij recht op een goede balans tussen werk en privé. Dit betekent dat werknemers niet altijd verplicht zijn om buiten de afgesproken werktijden bereikbaar te zijn. Steeds meer bedrijven hanteren een "recht op onbereikbaarheid", wat werknemers beschermt tegen continue digitale bereikbaarheid.
Werknemers kunnen ook het recht hebben om gedeeltelijk op kantoor te werken, afhankelijk van hun functie en de afspraken in hun arbeidsovereenkomst of cao.
thuiswerkvergoeding
Wanneer een werknemer thuiswerkt, heeft hij logischerwijs geen recht op een reiskostenvergoeding. Wel kan een werknemer recht hebben op een thuiswerkvergoeding. Thuiswerkers maken vaak extra kosten, zoals voor verwarming, elektriciteit, koffie en internet. Om dit te compenseren, kunnen werkgevers een belastingvrije thuiswerkvergoeding van maximaal €2,35 per dag (in 2024) geven. Deze vergoeding is echter niet verplicht, tenzij dit in een cao of bedrijfsregeling is vastgelegd.
Daarnaast kan een werknemer ook recht hebben op de vergoeding van kosten voor bijvoorbeeld een bureaustoel of laptop. In sommige gevallen moet de werkgever bijdragen aan het inrichten van een ergonomische werkplek thuis.
Keuzevrijheid
Een belangrijk punt van discussie is of werknemers verplicht kunnen worden om thuis te werken, of juist om naar kantoor te komen. Volgens de huidige wetgeving heeft de werkgever het recht om de werkplek te bepalen, tenzij anders is overeengekomen. Dit betekent dat werknemers in principe niet van de werkgever kunnen eisen om thuis te werken, tenzij dit in hun contract is vastgelegd. Anderzijds kan een werknemer met een goed onderbouwd verzoek om thuis te werken een beroep doen op de Wet flexibel werken. Overigens is de werkgever niet verplicht om hieraan gehoor te geven. Wel dient de afwijzing schriftelijk gemotiveerd te worden.
Controle en privacy
Een gevoelig onderwerp bij thuiswerken is de controle en privacy. Werkgevers willen soms toezicht houden op de productiviteit van thuiswerkende werknemers, bijvoorbeeld door monitoringsoftware te gebruiken. Dit roept juridische vragen op over privacy en de bescherming van persoonsgegevens. Volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) mogen werkgevers alleen noodzakelijke gegevens verwerken en moeten zij duidelijk communiceren welke monitoring plaatsvindt en waarom. Werknemers hebben recht op privacy, ook tijdens werktijd. Het monitoren van werknemers mag daarom alleen onder strikte voorwaarden plaatsvinden, waarbij de werkgever altijd een belangenafweging moet maken tussen het bedrijfsbelang en de privacy van de werknemer.
Heb jij vragen over thuiswerkvergoedingen, de rechten en plichten van werkgevers en werknemers bij thuiswerken, of behoefte aan juridisch advies? Neem dan vrijblijvend contact met ons op, we helpen je graag verder.