Veel mensen willen de feestdagen doorbrengen met familie en vrienden. Toch zijn er ook tal van werknemers die tijdens deze dagen moeten werken. Denk aan zorgmedewerkers, horecamedewerkers en werknemers in de transportsector. Maar wat zegt de Nederlandse arbeidsregelgeving eigenlijk over werken op feestdagen? Is een werknemer verplicht om te werken, en heeft hij recht op extra vergoeding? En hoe zit het met het opnemen van een vrije dag op religieuze of persoonlijke feestdagen?
Regelgeving
In Nederland is er geen algemene wet die werknemers recht geeft op een vrije dag tijdens officiële feestdagen. Of je op dagen zoals Kerstmis of Nieuwjaarsdag vrij bent, hangt af van de afspraken in je arbeidsovereenkomst of de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) die op jouw sector van toepassing is. Deze cao’s bevatten vaak bepalingen over werken op feestdagen, zoals toeslagen, compensatie in vrije uren of andere voorwaarden.
In sectoren zoals horeca, detailhandel en zorg is werken tijdens feestdagen vaak onderdeel van de arbeidsvoorwaarden. Hoewel werkgevers wettelijk niet verplicht zijn vrij te geven, zijn duidelijke afspraken over werktijden en compensatie essentieel. Bij bedrijven zonder cao kunnen werknemers in principe worden verplicht te werken, tenzij anders afgesproken. Goede communicatie blijft daarbij belangrijk, aangezien een betaalde vrije dag op feestdagen gangbaar is in Nederland.
Verplichte vrije dagen en brugdagen
In Nederland kunnen werkgevers ervoor kiezen om bepaalde dagen aan te wijzen als verplichte vrije dagen, zoals brugdagen na feestdagen. Dit is toegestaan als dit vooraf is vastgelegd in de arbeidsovereenkomst of cao. Een voorbeeld hiervan is 27 december dit jaar: met Kerstmis op woensdag en donderdag valt deze vrijdag precies tussen de feestdagen en het weekend. Veel werkgevers markeren deze dag als een verplichte vrije dag. Dit houdt meestal in dat de dag wordt afgetrokken van het verlofsaldo of aantal vrije dagen. De cao of arbeidsovereenkomst bepaalt of en hoe dit wordt toegepast.
Daarnaast kunnen werkgevers extra vrije dagen, oftewel 'pretverlof', toekennen. Deze dagen worden betaald zonder het verlofsaldo aan te tasten, maar het is geen verplichting en kan door de werkgever eenzijdig worden aangepast of geschrapt.
Verlof en vakantiedagen
Indien werken op feestdagen in je contract of cao is vastgelegd, kun je vakantiedagen aanvragen om vrij te zijn. Het aantal vakantiedagen is afhankelijk van je contract en het aantal gewerkte uren. Een werkgever kan een verlofaanvraag weigeren indien het bedrijf door personeelstekort niet kan draaien, maar moet dit binnen twee weken doen. Indien de aanvraag na deze periode wordt geweigerd, wordt de aanvraag automatisch goedgekeurd.
Naast vakantiedagen kun je als werknemer ook aanspraak maken op wettelijk of bijzonder verlof, bijvoorbeeld voor zwangerschapsverlof, zorgverlof of persoonlijke omstandigheden. Werknemers die behoren tot een andere religie kunnen religieus verlof aanvragen voor niet-erkende feestdagen, zoals het Suikerfeest of Chanoeka. Dit verlof kan alleen geweigerd worden indien de werkgever een geldige reden heeft, en het is raadzaam dit tijdig met de werkgever te bespreken.
Toeslag
Indien je werkt op een dag waarop je normaal vrij zou zijn, kan je recht hebben op een toeslag. Dit is niet wettelijk verplicht, maar wordt vaak geregeld in de cao of je arbeidsovereenkomst. De hoogte van de toeslag varieert per werkgever. Naast een financiële toeslag kan het ook voorkomen dat je vrije tijd krijgt in plaats van extra salaris. Het is belangrijk om te controleren wat er in je cao of contract staat over toeslagen bij het werken op feestdagen, zodat je weet welke vergoeding je kunt verwachten.
Officieel erkende feestdagen in Nederland
In Nederland zijn er 11 officieel erkende feestdagen. Hoewel Goede Vrijdag een officiële feestdag is, betekent dit niet automatisch dat werknemers op deze dag vrij zijn. Als een bedrijf op deze dag gesloten is, krijgen werknemers wel hun salaris doorbetaald, omdat ze beschikbaar waren om te werken.
Dit zijn de erkende feestdagen in 2025:
Nieuwjaarsdag: woensdag 1 januari
Goede Vrijdag: vrijdag 18 april
Eerste Paasdag: zondag 20 april
Tweede Paasdag: maandag 21 april
Koningsdag: zaterdag 26 april (in 2025 wordt Koningsdag een dag eerder gevierd, omdat 27 april op een zondag valt)
Bevrijdingsdag: maandag 5 mei
Hemelvaartsdag: donderdag 29 mei
Eerste Pinksterdag: zondag 8 juni
Tweede Pinksterdag: maandag 9 juni
Eerste Kerstdag: donderdag 25 december
Tweede Kerstdag: vrijdag 26 december
Heb jij vragen over werken op feestdagen, de rechten en plichten van werkgevers en werknemers, of behoefte aan juridisch advies? Neem dan vrijblijvend contact met ons op, wij denken graag met je mee.